Zo'n beetje alles wat met de gemeente Alkmaar te maken heeft moet het ontgelden op sociale media. De incidenten na de Conference League-wedstrijd AZ-Legia Warschau zorgen voor een ongekende storm aan haatberichten gericht aan ambtenaren, de burgemeester en zelfs de Kaasmarkt. Hoe komt het dat de Poolse fans zó heftig reageren?

Voor en na de wedstrijd ging het mis bij het AFAS Stadion. Supporters van Legia bestormden ruim voor de aftrap het voor hun bestemde vak, omdat ze vonden dat ze te lang moesten wachten voordat ze naar binnen mochten. Bij die geweldsuitbarsting raakte één ME'er buiten bewustzijn en twee lichtgewond. Ook na de wedstrijd ging het mis. Twee spelers van Legia raakten toen slaags met een beveiliger, die daardoor zijn elleboog zou hebben gebroken en een hersenschudding opliep. De twee spelers werden beide opgepakt.

De verontwaardiging in Polen was en is enorm, getuige de enorme hoeveelheid haatberichten die de gemeente Alkmaar en zijn ambtenaren te verduren krijgen. De gemeente overweegt zelfs aangifte vanwege alle berichten door de online 'trollen'. Op sociale media zijn ook afbeeldingen te zien waarop het het logo van AZ is veranderd in een hakenkruis. Ook Legia zelf deed donderdag nog een duit in het zakje. In een halfuur durende video, geplaatst op het eigen YouTubekanaal, kwamen meerdere aanwezigen van de club aan het woord. Zij vertelden allemaal hetzelfde: de lokale vierhoek in Alkmaar heeft zich schuldig gemaakt aan discriminatie en agressie tegen Polen. Iwona Gusc, cultuurhistoricus aan de Erasmus Universiteit en Poolse, denkt dat de heftigheid van de reactie van Poolse fans vooral komt doordat twee spelers van hun club zijn aangehouden. "Ik denk dat het oprechte geschoktheid is. Zeker als het standpunt van Legia is dat de beveiligers en de politie provoceerden. Voor zover ik weet zijn er nog nooit voor zoiets spelers aangehouden." In de video die donderdag door Legia werd gepubliceerd, beweren diverse medewerkers dat ze tijdens een wandeling door de stad zijn tegengehouden en ondervraagd door de politie. Volgens hen was de enige reden 'omdat ze Pools spraken'. Gusc: "Als dat zo is, is dat wel een bepaalde profilering. Dat gebeurde niet als ze Nederlands hadden gesproken. In hoeverre was de politie bevooroordeeld? Dat is wel reden voor onderzoek."

Het incident werd razendsnel opgepikt door eurosceptische Poolse politici. Het werd gebruikt als een stok om te slaan richting Nederland en de Europese Unie. Zelfs de Poolse premier Mateusz Morawiecki roerde zich: hij had het op sociale media over 'verontrustende beelden' uit Alkmaar. De plaatsvervangend minister van Buitenlandse Zaken, Pawel Jablonski, sprak ook met de Nederlandse ambassadeur in Polen, waarin hij aandrong op een onderzoek. Ook de Poolse Europarlementariër Andrzej Halicki van de centrumrechtse partij PO was aanwezig bij de wedstrijd. In de video van Legia beschuldigt hij de Nederlandse autoriteiten ook van provocatief gedrag. De gemeente Alkmaar leek dus verwikkeld te raken in een politiek spel in Polen, zeker met het zicht op de verkiezingen in het Midden-Europese land van zondag.

Volgens Gusc was de bemoeienis van de Poolse politici pure verkiezingsretoriek. En de 'gewone' Pool houdt zich helemaal niet bezig met Nederland, zegt de cultuurhistoricus. "Er wonen heel veel Polen in Nederland en die vinden dit een fijn land. Maar het willekeurig tegenhouden en ondervragen van Polen puur omdat ze Pools spreken, kan voor Polen die in Nederland wonen wel een trigger zijn om zich gediscrimineerd te voelen. Dat kan eraan bijdragen dat mensen boze reacties op sociale media plaatsen." Wat is dan het uiteindelijke doel van de video die Legia heeft geplaatst? Proberen ze de aandacht af te leiden van het eigen supportersgeweld? "De club wil internationaal haar eigen verhaal vertellen. Daarom hebben ze ook Engelse ondertiteling toegevoegd. Ze wilden dit naar buiten brengen voordat het onderzoek was afgerond."