Lysander de R. (41) is vorige week maandag aangehouden in zijn Heerhugowaardse cel op verdenking van het oprichten en leiden van een criminele organisatie, de motorclub Hardliners. Dat bevestigen het Openbaar Ministerie (OM) en zijn advocaat Remco Kint. Deze aanhouding roept de vraag op of dit een eerste stap is richting het verbieden van MC Hardliners?

De R. is in 2018 veroordeeld tot een gevangenisstraf van negen jaar voor mishandeling, afpersing, bedreiging, brandstichting, wapenbezit en het leidinggeven aan het chapter Haarlem van de motorclub ‘Hells Angels’. Schrijft mediapartner NH. Deze motorclub is inmiddels verboden, oordeelde de rechter in mei 2019. Enkele dagen voor dit verbod, richtte De R. de motorclub Hardliners op. De R. deed dit bewust, zei hij destijds. Omdat hij zich naar eigen zeggen door niemand wilde laten ontmoedigen. MC Hardliners heeft op dit moment afdelingen in onder meer Alkmaar, Amsterdam en Beverwijk. Wat opvalt, is dat het logo en de kleuren van de Hardliners sterk op het logo en de kleuren van de Hells Angels lijken. Het dragen van het logo is inmiddels verboden in verschillende gemeenten.

Op het moment dat De R. werd aangehouden stond hij op het punt om te beginnen aan de laatste fase van zijn detentie, een fase waarin hij soms buiten de gevangenis mag verblijven. "Het klopt dat hij op het punt stond de gevangenis te verlaten in het kader van detentiefasering", aldus zijn advocaat Kint. Omdat het OM verwachtte dat De R. buiten de inrichting zijn taken als leider van de MC Hardliners weer zou oppakken, is besloten hem in detentie aan te houden. Samen met De R. zijn ook drie andere mannen gedagvaard voor de strafrechter op verdenking van deelname aan een criminele organisatie. Het OM kan nog weinig delen over deze verdachten, behalve dat zij alle drie gelieerd zijn aan de Hardliners.

Is het OM met deze aanhouding aan het voorsorteren op een verbod op de motorclub Hardliners? "Dat is nu nog lastig te zeggen", legt Arjan Blokland uit. "Maar dit soort individuele strafzaken en onderzoeken zijn een goede voedingsbodem voor een eventueel civiel verbod op een motorclub." Blokland is hoogleraar criminologie en senior onderzoeker op het gebied van outlaw motorcycle gangs. Ondanks dat de Hardliners nog niet dezelfde reputatie hebben als clubs zoals de Hells Angels of Satudarah, beiden inmiddels verboden, denkt Blokland zeker dat de Hardliners de aandacht heeft van de politie en het OM. "Het is een van de grotere clubs die op dit moment nog legaal bestaat." Maar een motorclub verbieden gaat nog niet zo makkelijk. "Dan moet er wel een flink dossier aan bewijsmateriaal liggen", vult hoogleraar Algemene Rechtswetenschap Jan Brouwer aan. Volgens Brouwer betekent de aanhouding van De R. niet meteen een eerste stap in de richting van een verbod op de club. Hij maakt de vergelijking met voetbalsupporters. Ook die plegen strafbare feiten, maar dat betekent niet dat de achterliggende supportersclub meteen kan worden verboden.

"Er moet wel echt bewezen worden dat er in de vereniging een structureel patroon heerst van stimuleren dan wel actief gedogen van strafbare feiten", legt Brouwer uit. "Ondanks dat de rechter sinds 2014 iets sneller meegaat in het verzoek van het OM om motorclubs te verbieden, is een verbod zeker nog geen eenvoudige zaak." Het is niet duidelijk of er al een procedure loopt tegen de motorclub, het Landelijk Parket wil daar niks over delen. "Maar voordat een club wordt verboden ben je wel een paar jaar verder", aldus Brouwer. Het verbod op een motorclub is een civiele procedure en is met name gericht op de publieke aanwezigheid en de intimidatie die bij deze 'merken' horen. "Als iemand met zo'n jasje bij je op de stoep staat, is dat een stuk intimiderender dan een ander jasje", vat Blokland het samen.

Om de Hardliners te verbieden moet het OM bewijzen dat ofwel de criminele daden van de eerder verboden Hells Angels chapter Haarlem in deze vereniging worden voortgezet, of dat er een cultuur heerst waarin criminaliteit wordt gestimuleerd. "Al sluit het een het ander niet uit natuurlijk", concludeert Brouwer.

Waar motorclubs als Hells Angels en No Surrender wettelijk verboden zijn, mag het relatief nieuwe MC Hardliners nog bestaan. De club groeit, ook al zit de oprichter vanaf het begin in de gevangenis. In amper twee jaar groeide MC Hardliners van tien naar zo'n tweehonderd leden. Ondertussen worden meerdere leden gelinkt aan criminele activiteiten.